Polska medycyna nieustannie wnosi wartościowy wkład w globalne postępy. Od opracowania pierwszej na świecie szczepionki przeciwko tyfusowi plamistemu przez Rudolfa Weigla po stworzenie pionierskiej doustnej szczepionki przeciwko polio przez Hilarego Koprowskiego, polscy naukowcy i lekarze odegrali kluczową rolę w kształtowaniu rozwoju nowoczesnej medycyny. Ponadto, odkrycia dokonane przez takie osobistości, jak prof. Maria Siemionow – pierwsza osoba, która przeprowadziła całkowity przeszczep twarzy, czy prof. Henryk Skarżyński – pionier w leczeniu niedosłuchu i telemedycyny, a także prof. Jan Lubiński, który odkrył wiele genetycznych mechanizmów powstawania nowotworów, dowodzą, że Polska jest ważnym centrum innowacji medycznych.
Nadchodzące lata przyniosą kolejne przełomowe odkrycia, które odmienią oblicze leczenia. Naukowcy intensywnie pracują nad innowacyjnymi terapiami, wykorzystując najnowsze osiągnięcia w dziedzinie biotechnologii i precyzyjnej medycyny. Od nowych szczepionek po terapie genowe, możliwości, jakie otwierają się przed polską medycyną, są naprawdę ekscytujące. Dzięki zaangażowaniu i kreatywności naszych specjalistów, pacjenci w Polsce będą mogli skorzystać z najnowocześniejszych metod leczenia, które mogą fundamentalnie zmienić obecny stan opieki zdrowotnej.
Leczenie raka
Nowe, innowacyjne metody leczenia pacjentów onkologicznych w Polsce są intensywnie rozwijane. Profesorowie tacy jak Wojciech Golusiński wprowadzają nowatorskie metody terapii nowotworów głowy i szyi. Polscy naukowcy prowadzą również badania nad genetycznymi przyczynami chorób onkologicznych. Zespół profesora Jana Lubińskiego odkrył wiele genetycznych mechanizmów powstawania nowotworów, przyczyniając się do rozwoju precyzyjnej terapii genowej w onkologii.
Naukowcy z St. Jude Children’s Research Hospital w Memphis w USA dokonali przełomowego odkrycia, które może zrewolucjonizować podejście do leczenia raka. Odkrycie to skupia się na guzach rabdoidalnych, agresywnym rodzaju nowotworu, w którym brakuje kluczowego białka supresorowego guza. Białko DCAF5 odegrało kluczową rolę w badaniach, prowadząc do odwrócenia stanu komórek nowotworowych. Celowanie w DCAF5 może pomóc uniknąć toksyczności radioterapii lub chemioterapii, czyniąc tę metodę obiecującą.
Badacze z University of British Columbia zaprezentowali odkrycie, które może odmienić oblicze nowoczesnej immunoterapii nowotworów. Przygotowanie jednej porcji komórek dla pacjenta do immunologicznej terapii raka może kosztować nawet pół miliona dolarów. Naukowcy znaleźli jednak sposób na efektywną przemianę pluripotencjalnych komórek macierzystych w komórki układu odpornościowego – limfocyty T. Badacze pracują nad zwiększeniem skali produkcji i wydajności komórek odpornościowych do leczenia raka, co jest ekscytującą kontynuacją przełomu w tej dziedzinie.
Nowe szczepionki
Technologia mRNA, za którą przyznano Nagrodę Nobla, umożliwiła stworzenie stabilnego mRNA do produkcji szczepionek przeciw COVID-19. Modyfikacje mRNA sprawiły, że stało się ono bardziej stabilne i trudniejsze do zdegradowania w komórkach. Masowe szczepienia z wykorzystaniem tej technologii pozwoliły na uzyskanie odporności na wirusa SARS-Cov-2.
Badacze rozpoczęli prace nad technologią mRNA pod koniec lat 90. XX w., a przełomowe odkrycie dokonali w 2005 roku. Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny za 2023 rok została przyznana Katalin Karikó i Drew Weissmanowi za ich badania nad tą technologią. Odkrycia te przyczyniły się do nagłego tempa rozwoju szczepionek podczas pandemii COVID-19 i mogą przynieść korzyści w walce z wieloma innymi chorobami.
Najnowsze badania wskazują, że osoby zaszczepione przeciwko COVID-19 mają prawie o połowę mniejsze ryzyko rozwoju chorób autoimmunologicznych, takich jak pemphigus i pemfigoid pęcherzowy. Ponadto, według badań przeprowadzonych w Lubecki Institute of Experimental Dermatology (LIED) na Uniwersytecie Szpitalnym w Schleswig-Holstein (UKSH), u zaszczepionych osób znacząco zmniejszyła się częstość występowania poważnych schorzeń skórnych.
Technologia mRNA otwiera nowe możliwości w dziedzinie immunologii i profilaktyki chorób zakaźnych, a jej zastosowanie może uratować miliony istnień ludzkich na całym świecie.
Biotechnologia
Przełomowe odkrycia w dziedzinie biotechnologii otwierają nowe horyzonty w leczeniu wielu chorób. Jednym z kluczowych odkryć ostatnich lat jest rola mikroRNA w regulacji genów. Naukowcy Victor Ambrose i Gary Ruvkun zostali nagrodzeni Nagrodą Nobla za zbadanie tej fascynującej cząsteczki.
MikroRNA, obecne u większości organizmów, w tym u ludzi, okazują się regulować ponad 1000 różnych genów, a tym samym wpływać na większość procesów zachodzących w naszych komórkach. To odkrycie ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia rozwoju embrionalnego, funkcjonowania zdrowych komórek oraz mechanizmów chorób, takich jak rak.
Rewolucja w biotechnologii to nie tylko postęp w zrozumieniu regulacji genów. Nowe osiągnięcia w inżynierii genetycznej znajdują zastosowanie w produkcji przemysłowej, ochronie środowiska, lecznictwie oraz rolnictwie. Od fermentacji leków po genetycznie modyfikowane uprawy – biotechnologia zmienia oblicze wielu dziedzin naszego życia.
Kluczowe obszary zastosowań biotechnologii to między innymi produkcja biopaliw, oczyszczanie ścieków, tworzenie nowych leków, a także hodowla genetycznie zmodyfikowanych roślin i zwierząt. Badania w tym zakresie otwierają nowe możliwości, które mają potencjał zrewolucjonizować medycynę i ochronę środowiska.
Precyzyjna medycyna
Precyzyjna medycyna, często określana również jako personalizowana, rozwija się dzięki postępom w dziedzinie genetyki i biotechnologii. Umożliwia ona dostosowanie profilaktyki, diagnostyki i leczenia do unikalnych cech biochemicznych każdego pacjenta. Postęp ten znacząco wpływa na skuteczność terapii i ogranicza działania niepożądane.
Przełomowe badania naukowe prowadzone w Polsce wspierają rozwój spersonalizowanych terapii opartych na indywidualnych cechach genetycznych pacjentów. Prof. Piotr Ponikowski bada innowacyjne metody leczenia niewydolności serca, a prof. Aleksander Sieroń opracowuje techniki chroniące pacjentów przed amputacjami nóg. Zespół prof. Włodzimierza Jarmundowicza i prof. Pawła Tabakowa przeprowadził pierwszą na świecie operację mająca na celu naprawę uszkodzonego rdzenia kręgowego.
Rozwój diagnostyki genetycznej pozwala na określenie ryzyka wystąpienia chorób nowotworowych u członków rodzin pacjentów, u których zidentyfikowano określone zaburzenia genetyczne. Ponad 100 terapii celowanych jest już stosowanych w leczeniu chorób nowotworowych, a 73% leków onkologicznych zalicza się do terapii personalizowanych. W Polsce i większości krajów Europy refundowane są leki celowane w konkretnych wskazaniach.
